آثار و بناهاي تاريخي دزفول:

ايوان كرخه دوره ساسانيان پل قديم دوره ساسانيان 1750 سال پیش

مجموعه سازه های آبی گلال سیاه منصور دوره ساسانیان

محوطه باستانی جُندی شاپور 1200 تا 1700 سال پیش

مسجد جامع اوايل دوره اسلامي و در «قرن هفتم مرمت » شد

زيگورات جُغازنبيل 34 قرن پيش

جُغاميش 34 قرن پيش از ميلاد مسيح

ایوان هُرمس( طاق مضرس) قبل از دوره اسلامی

آسيابهاي گله گه پاييني وبالايي (نرسیده به سد تنظیمی) حدود 300 سال پيش

آسيابهاي پل جديد حدود 300 سال پيش

آسیابهای پل قدیم حدود 400 سال پیش اتاق آقامير حدود 200 سال پیش

حمام وزير اواخر صفویه (حدود 300 سال پیش)

حمام كرناسيون 150 سال پیش

هفت تپه دوره ایلام میانی ، 35 قرن پیش

پل كرخه دوره ساسانيان

كاروانسراي افضل و قندي دوره صفويه

مجموعه شاه رکن الدین شامل (بقعه ،مسجد، مدرسه،حمام) 150 تا 200سال پیش

حمام میان دره 150 تا 200 سال پیش.

سبزقبا محمدبن جعفرطيار

آثار طبيعي:

ادامه رشته كوههاي زاگرس دمب گرد - ديوني - سگريون هفت تنون - لنگر كوه - سالن كوه - دژممدلي خان – كرناس - كيماس- ميانكوه- كيونو- ملاح- گيوه در- تيت ملاح - قلم شاداب

درّه ها : توبيرون - قوه احمدي - شيرين آب - اشكفت زرده يا كول خرسان - دره مارها - دره ارواح

درياچه ها : درياچه دزسد تيظمي - علي كله- سياه چال . آبشارها : شوي - هفت تنان - سرسرداب

بيشه ها : زاويه - عباس آباد - بن جعفر - حميد آباد دشت ها : ديوني - پيربانگو - تنگه شرار - نور آباد رودخانه ها : رودخانه دز - شور آب - شيرين آب - جيروك عجيروب - آب لوره(برگرفته از کتاب فهرست دزفول شناسی کلمجور نوشته عظیم محمودزاده )

-------------------------------------------------------------

استان خوزستان دارای گونه های گیاهی و جانوری قابل توجهی است. این موضوع علاوه بر تاریخ و فرهنگ منطقه برای جذب گردشگر اهمیت بسزایی دارد.
جنگل های كرخه باقیمانده جنگل های ۴۰۰ ساله بین النهرین با طول حدود ۱۸۰ كیلومتر در دو سوی رودخانه كرخه و در شمال غربی شوش شروع و در امتداد جنوبی رودخانه كرخه ضمن برگرفتن جنگل های دو طرف رودخانه ادامه یافته و بعد از عبور از غرب شهر شوش تا روستای الهایی پیشرفته و سپس تا روستای حلاف كشیده می شود. این منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش كرخه ۱۳۹۹۵ هكتار مساحت دارد كه از این میان ۵۳۰۱ هكتار مربوط به پناهگاه می باشد.
منطقه كرخه در ۵ كیلومتری غرب جاده اهواز- شوش به صورت نوار سبز رنگی در حاشیه رودخانه كرخه قرار گرفته است. برای رسیدن به منطقه می توان از جاده اهواز- اندیشمك استفاده نمود، همچنین جاده آسفالته اهواز- دزفول در بخشی از مسیر خود امكان دسترسی به منطقه را در ساحل شرقی مسیر ساخته است. به گزارش CHN، آب و هوای منطقه به طور كل دارای زمستانی كوتاه و معتدل به همراه بارندگی و گرم میانی در فصل تابستان و اوایل پاییز است.
در كل عرصه زیستگاه های كرخه و دز مجموعا ۳۱۵ گونه درقالب ۶۴ خانواده شناسایی گردیده است. پوشش گیاهی منطقه را می توان به ۳ دسته درختان شامل پده و گز، درختچه ها نظیر سریم، بنگله- علف مار و تمشك و بوته های یكساله تقسیم كرد. گیاهان دارویی نیز در منطقه یافت می گردد كه می توان به گل گاوزبان ایرانی، گل گاو زبان خوزستانی، پنبه تن، بومادران و بابونه اشاره كرد. جنگل كرخه زیستگاه اصلی جانوران زیادی در منطقه خوزستان است كه مهم ترین آن ها گوزن زرد، از گونه های نادر ایران و جهان می باشد، عمر متوسط این حیوان بین ۱۶- ۱۴ سال است.
در اواسط شهریور جفتگیری می كند و پس از هشت ماه نوزادان خود را به دنیا می آورد. پوست این حیوانات در زمستان دارای موهای بلند و به رنگ خاكستری است درحالیكه در تابستان رنگ پشت و پهلوها زرد متمایل به قرمز است، بدن، كفل ها و دم سفید است. در منطقه حفاظت شده كرخه گونه هایی از گوزن زرد وجود دارند كه به دلیل تكثیر در دهه ۴۰ به آلمان فرستاده شدند و با گونه اروپایی اختلاط پیدا كردند و هم اكنون این گونه ها با اختلاطی جزیی در زیر گونه در منطقه كرخه محافظت می شوند ولی گوزن زرد ایرانی نوع منحصر بفردی است كه در منطقه حفاظت شده قرار دارد. گوزنهای زرد ایرانی پستانداران بسیار حساسی هستند و اگر منطقه آن ها آرام نباشد و حیوان احساس ناامنی می كند و جفتگیری صورت نمی گیرد و تعداد گونه ها سال به سال كاهش می یابد.
وسعت زیاد منطقه، امكانات محدود، تعداد زیاد عشایر و بی توجهی آن ها به مساله باعث شده تا این گونه در معرض نابودی بیشتری قرار گیرد. علاوه بر این گونه نادر، گونه های جانوری با ارزشی نظیر انواع پرندگان نظیر بلبل خرما، لیكو، دراج نیز در منطقه زندگی می كنند، از پستانداران می توان به گرگ، كفتار، گراز و گربه جنگلی اشاره كرد. در این منطقه جنگل های زیبایی نظیر جنگل صدام وجنگل قلعه نصیر وجود دارد كه از چشم انداز بسیار زیبایی برخوردار است. از دیگر محل های دیدنی سرچشمه رودخانه شاور قابل توجه است.
در بازدید منطقه مسأله ای كه كاملا به وضوح به چشم می خورد اندكی بازدید كنندگان از منطقه است، چه بساكه هنوز بسیاری از مردم و ساكنین استان هنوز درخصوص وجود منطقه و اصولا گوزن زرد ایرانی و اهمیت آن آگاهی كافی ندارند. دعوت از مدارس و دانشگاهیان و اقشار تحصیلكرده جامعه به منطقه و صدور مجوز جهت برگزاری تورهای علمی- تفریحی به چنین اماكنی و شناساندن آن ممكن است گامی باشد در برانگیختن حس مسئولیت عموم در قبال ذخایر طبیعی و حیات وحش كشور و قطعاً قدم مثبتی است در راستای توسعه گردشگری خوزستان.(منبع:سفر در طبیعت ایران)
------------------------------------------------

آبشار شوي يا تله‌زنگ، جاذبه‌اي گمنام در سالن كوه از سلسله جبال زاگرس مي‌باشد. اين آبشار زلال و فوق العاده زيبا با ارتفاع حدود يكصد متر يكي از بلندترين و زيباترين آبشارهاي ايران است كه زينت بخش كوه‌هاي پر رمز و راز سردشت دزفول و سالن‌كوه زاگرس شده است. وجود صخره‌هايي عظيم، پرهيبت و استوار در اطراف اين آبشار، شگفتي‌هاي اين آبشار جذاب و خيره كننده را صد چندان كرده است. ديدار از اين آبشار زيبا سفري پر مخاطره را مي‌طلبد. براي عزيمت به آبشار مي‌بايست برنامه‌ريزي دقيق، شامل تنظيم ساعت حركت، محل اطراق، لوازم و آذوقه مورد نياز صورت گيرد و مهمتر از همه دانستن برنامه حركت قطار‌هاي مسير از ملزومات اين سفر است.
بهترين مسير دسترسي به اين آبشار از طريق راه آهن و از مسير ريلي دورود (در استان لرستان) به انديمشك (در استان خوزستان) مي‌باشد. مقصد اصلي، ايستگاه تله‌زنگ است كه نقطه آغاز حركت به طرف آبشار مي‌باشد. فاصله ايستگاه تله‌زنگ، تا دورود حدود چهار ساعت قطارنوردي است! و در طول مسير مي‌بايست از ايستگاه‌هاي بيشه، سپيد دشت، كشور، تنگ‌هفت و تنگ‌پنج نيز بگذرد. اين مسير ريلي شگفت انگيز، در كنار رود خروشان دز و از لابلاي صخره‌هاي عظيم و تونل‌ها و پل‌هاي پياپي مي‌گذرد. طبيعت بي همتاي اين مسير در كنار ايستگاه‌هايي كه ساليان دراز قدمت دارند با مردماني صبور كه زيباترين آهنگشان سوت قطارهاي عبوري است، عظمت خداي تعالي و قدرت اراده ‌ا‌نسان را يادآور مي‌شود.
دو نوع قطار در اين مسير در تردد هستند. يكي قطار سراسري تهران به اهواز و ديگري قطار محلي دورود به انديمشك. سوار شدن به قطار محلي و آشنايي با مردمان محجوب اين مسير واقعا يك خاطره به ياد ماندني است (لازم به ذكر است در اين سفر با معلمي جوان، ‌برخورد كرديم كه بعد از پياده شدن از قطار محلي حدود چهار ساعت در دل كوه‌هاي منطقه شول‌آباد پياده روي مي‌كرد تا به شاگردانش در يك روستاي دوردست آموزش بدهد). مردماني واقعا بي ادعا و پر‌تلاش.
در ايستگاه تله‌زنگ مي‌توانيد تصميم بگيريد كه حدود سه ساعت ديگر به طرف آبشار پياده‌روي كنيد و يا در اين ايستگاه اطراق كرده و صبح زود راه بپيماييد. به هرحال اولين كار، گذشتن از رود عظيم و خروشان دز است آن‌هم به وسيله پلي فلزي، بزرگ و استراتژيك كه محل عبور آرام قطارها است. اين پل خاطرات زيادي از دوران جنگ تحميلي دارد كه هدفي دست نيافتني براي هواپيماهاي عراقي بود.
بعد از عبور از پل، وارد مسيري سه ساعته تا روستاي شوي مي‌شويد. اين مسير از كنار رودخانه دز گذشته و در محل يك قبرستان قديمي ‌عشاير از اين رودخانه جدا و وارد مسير كوهستاني مي‌شود. چيزي كه به نظر عجيب مي‌رسد، تپه‌هايي است كه از قرار معلوم بوسيله افرادي خاص، به تصرف درآمده و سنگ چين شده‌اند.! در آنطرف تپه‌ها، دره‌اي زيبا با آبي سرد و زلال و مملو از ماهي قزل آلا و ماهي زرده نمايان مي‌شود و در انتهاي اين دره روستاي شوي با ديدني‌هاي خاص خود انتظار شما را مي‌كشد. اگر در تاريكي شب از اين مسير بگذريد، پرتو افشاني كرم‌هاي شب‌تاب و زنبورهاي كوچك و نوراني، شما را متحير مي‌كند.
جهت استراحت روستاي شوي محل مناسبي است. افسانه‌ها و روايات اهالي در مورد امامزاده، نظرگاه و چشمه آب‌شوي نيز بسيار جالب و شنيدني هستند. امامزاده سيد محمود، نوه موسي‌ابن‌جعفر با بقعه‌اي سفيد رنگ، زيارتگاه و محل نذورات اهالي و مسافران عبوري است و به باور اهالي هنوز هم ردپا و انگشتان اين امامزاده بزرگوار بر روي صخره‌هاي اطراف ديده مي‌شود و حتي ظهور آبشار شوي را به بركت اين امام و نظرگاه ايشان مي‌دانند. مردم اين منطقه از ايل بختياري چهارلنگ، طايفه‌هاي چراغي، حاجيوند، دهقان شوي و خيري هستند و به كار كشاورزي و دامپروري مشغولند.
از اين به بعد وارد مسيري صخره‌اي و سخت مي‌شويد كه براي گذشتن از آن بايد از دوستان خود و همچنين از سيم‌هاي بكسل كه بين صخره‌ها كشيده شده است كمك بگيريد.
حين حركت در ميان صخره‌هاي پر رمز و راز و مرموز سالن‌كوه انگار كه كشف بزرگي انتظار شما را مي‌كشد. سرانجام، پس از يك ساعت پياده روي و صخره نوردي از محل روستا مي‌توان شكوه بي‌نظير آبشار و صداي غرش آن را حس كرد. لحظه‌اي كه تمام مخاطرات و سختي‌هاي راه فراموشتان مي‌شود و ناخودآگاه عظمت خداي متعال را شكر مي‌كنيد.
در بالاي آبشار، غار معروف شوي نيز براي علاقه مندان به كوه و غارنوردي نام آشنايي است. همچنين آبشار دوم شوي نيز در حدود يك كيلومتر بالاتر از اين آبشار واقع است كه آن هم ديدني است. زلالي آب آبشار به همراه دوزيست‌ها، سمندرهاي منحصربفرد، خرچنگ‌ها، مارمولك‌هاي عجيب و درشت و غيره، انگار شما را به دنيايي ديگر آورده است. در سرچشمه آبشار كه مسير دسترسي هم دارد درختان بلندي مانند انجيركوهي و بيد روييده‌اند كه آب پس از سير كردن آنها از ارتفاعي بلند و در مساحتي عريض به پايين پرتاب مي‌شود. از ويژگي‌هاي اين آبشار اتصال آن به سفره‌هاي آب زيرزميني است به اين معني كه سرچشمه آبشار از دل كوه است. قبل از تاريكي هوا به فكر بازگشت باشيد آنهم بازگشتي چهار ساعته. اگر چه مشكلات مسير رفت در بازگشت هم تكرار مي‌شود ولي مطمئناً از رفتن به اين سفر پشيمان نيستيد.
اگرچه مسير دسترسي بسياري از علاقه‌مندان به آبشار شوي از استان لرستان شروع مي‌شود و عده‌اي معتقدند كه اين آبشار جزو آبشارهاي لرستان است ولي شواهد آب و هوايي و تقسيمات جغرافيايي و گويش اهالي بيشتر به مردم انديمشك و دزفول شباهت دارد. بهر صورت اين آبشار زيبا، يكي از موهبات خداوند متعال به مردم ايران زمين است. به اميد روزي كه با فراهم كردن امكانات و تسهيل اياب و ذهاب، بهره بيشتري از اين موهبت خدادادي ببريم.(منبع:سفر در طبیعت ایران)